U poslednjih 45 godina izgubljeno je više od trećine svetskih močvarnih staništa, poput bara, močvara, tresetišta i poplavnih šuma, od kojih zavisi oko 40 odsto biljnih i životinjskih vrsta.
Ova staništa nestaju zbog ubrzane urbanizacije, poljoprivrede ili kultivisanja i skoro sve su posledica čovekovog delovanja. Svetska organizacija za zaštitu prirode – WWF je, povodom obeležavanja Svetskog dana vlažnih staništa, upozorila da nam je neophodno obnavljanje močvara, reka i jezera, kako bi se usporilo globalno zagrevanje, stvorili tereni za prilagođavanje na klimatske promene i osigurala dobrobit za ljude.
– Krajem ove i početkom sledeće godine planiramo sadnju autohtonih poplavnih vrsta drveća na površini od 36 hektara na području Specijalnog rezervata prirode Gornje Podunavlje, koji se prostire atarom Bačkog Monoštora i Bezdana – saopštili su iz WWF-a.
– Ovaj poduhvat je deo regionalnog plana za revitalizaciju četiri vlažna staništa u 2024. godini na delu Evropskog Amazona od Slovenije, preko Hrvatske do Srbije. U saradnji sa Institutom za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu i partnerima iz JP “Vojvodinašume” završena je studija koja se bavi hidrološkim režimom, pedološkim karakteristikama zemljišta i daje preporuke za odabir vrsta, sadnju i negu sadnica koje planiramo da posadimo. Dokumentom se predviđa da se u Gornjem Podunavlju monokulturne plantažne šume iseku i umesto njih posade šume koje će u plavnim područjima ispuniti svoju osnovnu funkciju – da sačuvaju vlažna staništa od nestajanja i spreče izlivanje reka u naseljena mesta. Revitalizacija ovih površina sprovodiće se na način da buduće šume najpribližnije imitiraju prostorni raspored prirodnih poplavnih šuma, a njihov napredak pratiće se višegodišnjim monitoringom.
– Svega tri procenata od ukupne zemljine površine čine vlažna staništa, a ta tri, naizgled mala, procenta apsorbuju ugljendioksida koliko i sve šume na planeti zajedno -ističe Goran Vreljanski iz WWF Adrije. – Stoga je važan projekat u Gornjem Podunavlju, a sadnja plavnih šuma samo je deo revitalizacije na području Srbije. U Sloveniji će na Muri biti revitalizovan jednan travnjak, a u Hrvatskoj se radi na obnovi prirodnog kanala Nadjhat u blizini Kopačkog rita. Sve ovo je samo još jedan stepen više u odnosu na dosadašnji višedecenijski rad na Evropskom Amazonu, zahvaljujući kome su slivovi reka Mura Drava i Dunav i proglašene prvim Petodržavnim rezervatom biosfere na svetu.
Projekat „Obnova Amazona“ Evrope podržava Program ugroženih krajolika i morskih pejzaža, kojim upravlja Cambridge Conservation Initiative u partnerstvu s Arkadijom, dobrotvornim fondom Lisbet Rausing i Petera Baldvina. Amazon Evrope je naziv petodržavnog Rezervata biosfere Mura-Drava-Dunav, koji je Unesko u septembru 2021. proglasio svojom baštinom.
